استان همدان با مساحت 19547 کيلومترمربّع، بين استان هاي زنجان، لُرستان، مرکزي، کرمانشاهان و کُردستان، منطقه اي است کوهستاني و سردسير که در دامنه کوه هاي داخلي زاگرُس قرار گرفته. قلّه اَلوَند، با 3574 متر ارتفاع درجنوب غرب همدان، همواره پوشيده ازبرف و سرچشمه رودخانه هاي دائمي و موسميِ چندي است که از شمال و شرق به رودخانه هاي جاري به سوي درياي خَزَر و درياچه قم مي پيوندند و درناحيه جنوب و جنوب غربي رودخانه بزرگ گاماسياب را راهي خليج فارس مي کند.
اساس اقتصاد اين استان برکشاورزي و دام پروري و استخراج معادن و صنايع دستي است. چغندر قند، میوه جات صيفي، گندم، جو، و سيب زميني در استان همدان کشت مي شود و چراگاه هاي عالي امکان پرورش دام را به بهترين گونه فراهم مي آورد. معادن گرانيت، انواع سنگ هاي ساختماني، سرب، روي، و سنگ آهن درنواحي مختلف استان مورد بهره برداري قرار مي گيرد. از صنايع دستي اين استان سفال گري، قالي بافي، پوستين دوزي، و دَبّاغي را مي توان نام برد.
ايستگاه ماهوارهاي بين المللي اَسَد آباد، در 65 کيلومتري همدان، از راه دو آنتن بزرگ با ماهواره مخابراتي اقيانوس هند و کشورهاي خاور دور، خليج فارس، و اروپا ارتباط مستقيم ايجاد کرده است. جمعیت استان همدان به 1732080تن مي رسد که حدود پنجاه هزار تن از آنان را عشاير کوچ نشين کُرد و لُر تشکيل مي دهند. آنها از مسلمانان شيعه و سنّي و اهل حق هستند و به زبان هاي فارسي، ترکي، لُري، و کُردي سخن مي گويند. استان همدان هشت شهرستان دارد از جمله: همدان (مرکز استان)، مَلاير، نهاوند، و تويسِرکان.

صنايع دستي استان همدان
صنایع دستی به ویژه از نظر صنایع چرمسازی , قالیبافی و گلیم بافی و به ویژه با توجه به وجود شهر لالجین به عنوان قطب سفال سازی و سرامیک کشور محسوب می‌شود.

از دیگر صنایع دستی که در همدان فعال است می توان به موارد زیر اشاره کرد:
•منبت کاری روی چوب
•معرق کاری روی چوب
•مسگری و قلم زنی روی مس
•طلا سازی، ملیله نقره، طلا کوبی و نقره کوبی 

همدان
همدان تاريخي ترين شهر بزرگ ايران است که در فاصله 237 کيلومتري غرب تهران در دامنه شمالي کوه اَلوَند بر روی تپه ای که 1850متر از سطح دریا بلند تر است واقع شده و آب فراوان، خاک حاصلخيز، زمستان هاي سرد، و تابستان هاي معتدل آن از دير باز مشهور بوده است.
همدان يا، آن گونه که درکتيبه پادشاه آشور، حدود 1100 سال پيش ازميلاد مسيح آمده، آمادانه همان هِگمَتانه و اِکباتان است. به گفته هرودُت، ديااُکو، پادشاه بزرگ ماد، در حدود 700 سال پيش ازميلاد پايتخت خود را درآن جا بنا کرد. هِگمَتانه هفت قلعه ی تودرتو بود و ديوار هريک از قلعه ها رنگ خاص خود را داشت که با اعتقادات بابِليان در باره رنگ هاي سيّارات هفتگانه منطبق بود. در دروني ترين بخش، کاخ پادشاهي با ديوارهاي سفيد قرارداشت که درباريان درآن مي زيستند. قرن ها بعد نظامي گَنجَوي، شاعر داستان سراي ايراني، در منظومه ی هفت پيکر بناي قصري اين چنين را به بهرام گور نسبت داده است.
 
گنبد اِستِر و مُردْخاي (همدان)
پس از مادها، در دوره هاي هَخامَنِشي و اشکاني نيز همدان همچنان قصر تابستاني پادشاهان بود که از اَرگ اِکباتان، يعني همان قلعه دروني با ديوارهاي سفيد، به واسطه استواري ساختمان و امکان نگهباني از آن به عنوان خزانه سلطنتي استفاده مي کردند. نوشته اند که اسکندر مقدوني نيز غنايمي را که از تخت جمشيد به دست آورده بود درهمين جا پنهان کرد. نشانه هايي هست که در دوره اشکاني در پاي اين قلعه قصري با خشت هاي طلا و نقره ساخته شده بود که معبد آناهيتا درآن قرار داشت. در دوره ساسانيان همدان چندان مورد توجه نبوده است و در دوره هاي اسلامي نيز از همدان تنها به عنوان شهري حاصل خيز که محصول آن غلّه و زعفران است ياد شده.
درحمله مغول همدان نيز چون ديگر شهرهاي ايران ويران شد. از آن پس همدان اگرچه به واسطه قرار داشتن در مسير مهم ترين جاده هاي شرق به غرب اهميت بازرگاني بسيار داشته امّا ديگر شکوه و آباداني گذشته را نيافته است.
همدان و سرزمین های پيرامون آن پُراز آثار تاريخي مربوط به دوران شاهنشاهي ايران پيش و پس از اسلام است. کتيبه هاي گنج نامه متعلّق به دوره هَخامَنِشي، تپّه مصلّي بازمانده بارويي از عهد اشکاني، مجسمه شير سنگي، گنبد علويان از اواخردوران سَلجوقي، گنبد اِستِر ملکه ی یهودی هخامنشی ومُردْخاي، یادگار نزدیک به دوازده سده پیش ، آرامگاه بوعلي سينا دانشمند و فيلسوف ايراني قرن دهم ميلادي، و مقبره باباطاهر، عارف بزرگ ايراني، از جمله اين آثاراند.
گنبد اِستِر و مُردْخاي زیارتگاه یهودیان است. دو سرداب به نام استر و مرد خای وجود دارد. برروی صیدوقی منبت کاری شده، نام بانی این محل به خط عربی کنده شده و روی دیوار نیز کتیبه های گچ بری به خط عبری دیده می شود. دراين منطقه غارهاي شگفتي نيزوجود دارد. ازجمله آنها غارِ علي سرد (علي صدر)در 60 کيلومتري همدان با مناب ععظيم آب زيرزميني و رسوبات کربن اتکلسيم است. اين غار يکي از زيباترين و بي نظيرترين پديده هاي طبيعي جهان به شمار مي رود.

نَهاوند
شهرستان نَهاوند در452 کيلومتري غرب تهران بين مَلاير، همدان،خُرّم آباد و کرمانشاه واقع شده و جزء سرزمين هايي است که درگذشته به آن ماد يا ماه گفته مي شد. نَهاوند ازسوي شمال و جنوب بين دو رشته کوه قراردارد که رودخانه بزرگ گاماسياب ازآنها سرچشمه مي گيرد. نَهاوند درمنطقه اي خوش آب و هوا و حاصل خيز بنا شده و درگذشته جمعيّتي بسيار داشته است. بعضي باستان شناسان بناي آن را به دوران سُلوکيان نسبت مي دهند و نام ديرين آن را لائوديسه مي دانند. تاريخ نَهاوند بسيار ديرينه است. مهم ترين جنگ اعراب با ايرانيان که به سقوط شاهنشاهي ساساني انجاميد درسال 21ه(641م) دراين شهرروي داد. در قرن چهارم هجري/دهم ميلادي نَهاوند بسيار آباد و پُرجمعيّت بود و بازرگاني پُررونقي داشت. امروز بيشتر جمعيّت آن کُرداند.
مهم ترين آثارتاريخي نَهاوند درتپّه مشهور کيان در فاصله 9 کيلومتري غرب اين شهر قرار دارد که باستان شناسان درآن آثار تمدّن حدود هزار وسیصد سال پيش از مسيح را به دست آورده اند. اين آثار نمودار مراحل مختلف تمدّن مردم اين سرزمين پيش از ورود آرياييان بهمنطقه است. نمونههاي بسياري که از اشياء متعلّق به سرزمين هاي بسيار دور درآن يافت شدهنشان ميدهدکه دادوستد نيز از روزگار باستان درآنرونق داشته است. درپي کاوشهاي باستان شناسانه در اين ناحيه معبدي اززيرخاک درآمده که متعلّق به دوران سِلوکي هاست. کتيبه اي نيز از دوران آنتيوکوس و به خطّ يوناني قديم دراين معبد يافت شده است.