ایران شناسی > مجموعه ها
 
کتاب خوانی کتابخانه شخصی کتاب های برگزیده گالری اخبار کتاب بچه خوانی
بازگشت به صفحه قبل
 
     
 

کرمانشاهان

کرمانشاهان


استان کرمانشاهان که پس از انقلاب اسلامی بین سال های1358-1369خ/1979-1990م. باختران خوانده می شد، درمغرب ايران، با وسعتي حدود 24641 کيلومترمربّع، درمنطقه کوهستان زاگرُس قرار دارد و با استان هاي کردستان، لُرستان، ايلام وهمدان و ازسوي مغرب باکشور عراق همسايه است. کوه هاي دالاهو، پوشيده ازجنگل هاي انبوه و مراتع سرسبز و غني، از ارتفاعات اين ناحيه است. کوه هاي پَراد نيز در امتداد الوند از شمال غربي به سوي طاق بستان امتداد دارد و کتيبه معروف بيستون از زمان هَخامَنِشيان همراه با حجّاري هاي قابل توجّه دوران بعد بر سينه اين کوه کنده شده است. علاوه براين، کوه هاي متعدّد ديگر تمام نواحي استان کرمانشاهان را پوشانده و قُلّه هاي برف گيردائمي و مناطق عظيم جنگلي زمين هاي بسيار آماده براي کشاورزي و دامداري در دامنه کوه ها و جلگه هاي وسيع بين آنها فراهم آورده است. دشت بين کوه هاي الوند درخاور، با پهنايي حدود55 کيلومتر، ازنواحي حاصلخيز اين منطقه به شمار مي رود ودشت بين صحنه و کرمانشاه نيز با آب هاي سطحي فراوان ازنظر کشاورزي داراي اهميّت بسيار است.
آب وهواي منطقه کرمانشاهان معتدل وکوهستاني است. امّا قصرشيرين، سرپُل زَهاب، سومار و نفت شهر آب و هواي گرم ومطبوع دارد. وزش بادهاي مرطوب مديترانه اي و چشمه سارهاي پُرآب و متعدّد منطقه و جريان رودهاي بزرگ و دايمي از خصوصيات طبيعي اين استان است. ازجمله چشمه هاي جوشان و زيباي اين منطقه از سراب قنبر، سراب طاق بستان، سراب خضر زنده و سراب نيلوفر، که سطح آب آن را گل هاي نيلوفر پوشانده، مي توان نام برد. تمام اين منطقه ازجنگل ها و مراتع غني پوشيده شده و گياهان دارويي و خوراکي و معطّر از جمله مواهب طبيعي آن به شمار مي رود. استان کرمانشاهان در کارکشاورزي و دامداري سابقه ی طولاني دارد. گندم، جو، دانه هاي روغني، و نباتات علوفه اي، و چغندر به مقدار زياد در اين استان کشت مي شود. دامپروري ايلات آن نيز زبانزد است. روغن زردکرمانشاهي که ازکره گرفته مي شود، ازديرباز درهمه جاي ايران مشهوربوده است. مرغ داري، زنبورداري، و پرورش و پرورش و صيدماهي نيز در اين استان به فراواني انجام مي گيرد.
دربخش صنايع، کارخانه سيمان غرب، کارخانه هاي قند بيستون و اسلام آباد (شاه آبادغرب)، کارخانه بافندگي کشمير درحوالي شهرکرمانشاه و پالايشگاه نفت کنار رودخانه قَرَه سو از کانون هاي صنعتي بزرگ کرمانشاهان است. درصنايع دستي، علاوه بر قالي و گليم بافي عشايري، به مصنوعات فلزّي و گيوه هاي معروف اين استان مي توان اشاره کرد. درکَرَند، که يکي از شهرهاي باستاني کرمانشاهان است و نام آن دراوستا آمده، اسلحه شکاري، قفل، چاقو و ديگر وسايل فلزّي ساخته مي شود.
استان کرمانشاهان درحدود1921284 تن جمعيّت دارد که به زبان هاي فارسي، ترکي و گویش های مختلف کُردي سخن مي گويند و در اعتقادات مذهبي خود پيرو تشّيع و تسنّن و صوفيان اهل حق اند. اين استان يازده شهرستان دارد از جمله: کرمانشاهان (مرکز استان)، قصر شيرين، اسلام آبادغرب، پاوه (اورامانات)، کَنگاوَر، سُنقُرکُليائي، گيلان غرب، و سرپُلِ زَهاب.

صنايع دستي استان كرمانشاهان
صنايع دستي پيوند زيبايي و هنر است و قدمت اين هنرمندي و ظرافت در كارهاي هنري كرمانشاه به بلندي تاريخ كهن اين ديار است. صنايع دستي گوناگون و متفاوت در كنار مهمان نوازي و آثار باستاني ارزشمند و ديدني، كرمانشاه را به يكي از استان هاي با سابقه و غني به لحاظ تنوع و زيبايي آثار هنري و صنايع دستي در كشور مبدل كرده است. تنوع و زيبايي خارق‌العاده صنايع دستي در استان كرمانشاه چنان چشمگير است كه چشم و دل هر بيننده اي را مي‌ربايد. محصولات صنايع دستي در استان كرمانشاه به لحاظ كيفيت و تنوع در كشور منحصر به فرد و مختص هنرمندان اين ديار است و در ديگر نقاط كشور نمونه هاي آن كمتر يافت مي‌شود. متاسفانه بايدگفت صنايع دستي اين استان نه تنها در ديگر كشورهاي جهان بلكه حتي در داخل كشور نيز به خوبي معرفي نشده و براي دوست داران و علاقمندان به صنايع دستي نا شناخته و مهجور مانده است. هر چند بعضي از انواع توليدات مانند گليم، گيوه، قلم زني، حكاكي، سياه چادر، موج بافي شايد براي نسل امروز نا آشنا و واژه‌هايي بيگانه باشند، اما براي صاحبان فن در امر صنايع دستي نامي آشنا، مانوس و بيادماندني است. استان كرمانشاه از گذشته دور تا به امروز به سبب موقعيت خاص جغرافيايي نوع خاص فرهنك، سنت و طرز زندگي مهد صنايع دستي بوده و از لحاظ نساجي سنتي به دليل استفاده خاص مردم از اين توليدات،هنرمندان بسياري را پرورش داده است. مشهورترين بافته هاي سنتي، روستايي و عشايري اصيل و بومي منطقه كرمانشاه گليم سنتي، گليم نقش برجسته، موج بافي، جاجيم بافي، چيغ بافي، سياه چادر، نمد مالي و گيوه بافي است. سجاده بافي و خورجين بافي نيز از ديگر بافته هاي عشايري استان كرمانشاه است.

کرمانشاه
کرمانشاه شهري است بزرگ و آباد در 588 کيلومتري غرب تهران که از شمال به سنندج، ازمشرق به همدان، از جنوب به لُرستان، و از مغرب به اسلام آباد غرب مرتبط است. اين شهربا آب و هواي معتدل و رودخانه هاي بزرگ پُرآب درجلگه اي بلند در دامنه کوه هاي پَراد و بيستون قرار دارد.
اين منطقه ازقديمي ترين نواحي مسکونی ايران وسرزمين نخستين تمدّن هاي پيش رفته بوده است. نخستين بار اقوام کاسي درهزاره چهارم و سوّم پيش ازميلاد در اين منطقه ساکن شدند و آن گاه به تدريج به تصرّف بين النهرين، سرزمين هاي بين دو رودخانه دِجله و فُرات، پرداختند. پيش از آن که در زمان بهرام چهارم اين شهر کرمانشاه خوانده شود آن را سرزمين ماد يا ماي و يا، چنان که تاريخ نويسان دوره اسلامي نوشته اند، ماه مي ناميدند.

کرمانشاه از نخستين شهرهايي بود که به تصرّف اعراب مسلمان درآمد. در دوره عبّاسيان، هارون الرشيد مدّتي در آن جا زيست. بيشتر جهانگرداني که سرزمين هاي اسلامي را درنورديده اند اين شهر را به سرسبزي و پُرآبي و حاصلخيزي و رفاه مردمانش ستوده اند. درزمان سَلجوقيان درقرن چهارم هجري/دهم ميلادي نواحي غرب ايران، از جمله کرمانشاه، مرکز درگيري هاي بسيار بود. اين شهر درحمله مغول ويران شد و تا دوران صَفَويه رونق و آباداني نداشت. در اين دوران از نو بناشد و چون پيوسته سپاه عثماني به آن مي تاخت بارها دست به دست گرديد تا آن که نادرشاه افشار توانست دست عثماني ها را از اين منطقه کوتاه کند. در دوره قاجار کرمانشاه به صورت پايگاه بزرگ نظامي دربرابرحکومت عثماني درآمد و با ضميمه شدن خوزستان بدان اعتبارش فزوني گرفت و اِحداث بناهاي بزرگ ديواني موجب آباداني و وسعت آن گرديد.
کرمانشاه درمسير جاده طبيعي به عراق قرار گرفته و از اين لحاظ در طول تاريخ اهمّيت نظامي و بازرگاني داشته است. درجنگ جهاني دوّم اين شهر به تصرّف قواي متفقين درآمد و درجنگ ايران و عراق نيز مورد تهديد مستقيم بود و ويراني و تلفات بسيار ديد و دوشهر قصر شیرین و سرپل زهاب کاملا ویران گردید. با اين همه، کرمانشاه دوباره جان گرفت واکنون شهري است آباد، زيبا، سرسبز، و پُرجمعيّت.
از آثار تاريخي کرمانشاه، علاوه برطاق خسرو و طاق بُستان و تخت شيرين و نقش ها و کتيبه هاي تاريخي بسيار مهمّ بيستون، بايد از قصر زيباي عَضِدالدوله ديلمي نام برد که در کنار جاده ساخته شده و هنوز پاي برجاست.

کنگاور
کنگاور شهرکوچکی سرراه جاده ی تهران به کرمانشاه در دره ی اسدآباد است. اهمیت این شهر کوچک به واسطه ی آثار بازمانده از بنای باشکوه ستایشگاه آناهیتاست که درمعتقدات ایرانیان باستان فرشته ی آب انگاشته می شده. این معبد درزمان اردشیر دوم هخامنشی 404-359پ م. با همان مشخصات معماری قصرها و ستایشگاه های دوران هخامنشی ساخته شده است. وسعت ساختمان را بیشتر از یک کیلومتر مربع تخمین زده اند. پیوستگی قطعه های سنگ دربنای ساختمان و ستون های عظیم آن تنها با برش هائی بین تکه های مختلف ، بی هیچ میخ و بستی صورت گرفته است. با آن که بنا بر شواهد تاریخی اسکندر مقدونی آن جا را نیزهمچون تخت جمشید ویران کرد و گنجینه های هخامنشی و قطعه های طلا و نقره ی روکش ساختمان و کف آن را ربود و این تاراج بارها به وسیله ی فرمان روایان بعد از او تکرارشد، درکاوش های باستانی ذخایر بسیاری از دوره ی ساسانی در آن به دست آمده است.
در طاق بستان واقع در ادامه ی مسیر راه تهران به کرمانشاه، طاق خسرو پرویز باسنگ نوشته ای از حوادث تاریخی کنده شده است. در این صحنه خسرو تاج پادشاهی را درحضور و با حمایت اردوی سور آناهیتا فرشته ی آب، از موبدان موبد دریافت می دارد. زیرا بنا بر باورایرانیان باستان وی تاج بخش نیزبوده است.