استان قم با مساحت 11237 کيلومتر مربّع در جنوب تهران واقع شده و 1038424 نفر جمعیت دارد. این استان در سال 1378ش/1990م. از استان مرکزی جداشد. استان قم در خاور کویر نمک، بین استان های تهران ، مرکزی و اصفهان واقع شده و دو دریاچه ی حوض سلطان و نمک در آن قراردارد.
هوای این استان گرم و خشک و کویری است. قم شهری مذهبی است که بر سرراه تهران به استان ها ی مرکزی و جنوبی قرار گرفته و از طربق شهرهای ساوه و قزوین به گرگان و گیلان راه دارد. بدین جهت رفت و آمدهای زیارتی و تجاری و صنعتی مهمی پیرامون آن صورت می گیرد. افزون بر آن نزدیکی به تهران موجب راه اندازی کارخانجات و صنایع از جمله تصفیه ی نفت و پبروشیمی و کارخانجات کوجک در آن شده است.
سوهان قم ازسوغات های این شهر است که دربیشتر مغازه های بین راه نیز فروخته می شود. مردم این شهر مسلمان شیعه هستند و به فارسی و ترکی سخن می گویند. مرکز استان شهر قم است.

صنايع دستي قم
فرش ابريشم فرش ابريشک دستباف قم از نفيس ترين صنايع دستى است که از نظر رنگ آميزى و طرح و نقشه اصيل ايرانى و کيفيت آن در دنيا رتبه اول و در کشورهاى اروپايى طرفداران بسيارى دارد. بافندگان فرش ابريشم در قم اکثراً زنان هستند.
سفال و سراميک اين هنر دستى، با سابقه ديرينه خود همچنان در پى اين است تا ريشه خود را در دل تاريخ اين شهر محکم کند سفال قم در طرح هاى خاص خود همچنان طرفداران زيادى در داخل و خارج از کشور دارد.
منبت کارى چوب نقوش و طرح هاى زيبايى است که بر روى انواع ميز و صندلى و صنايع چوبى کنده کارى مى گردد و اين صنعت دستى در قم به دست استادکارانى بسيار ماهر و زبردست ساخته مى شود و تهيه و صادرات اين کالا اغلب به سفارش کشورهاى آسيايى و اروپايى صورت مى پذيرد.
کاشى کارى معرق اين هنر اسلامى بسيار زيبا که هر بيننده اى را مجذوب خود مى کند کار استادانى است که در قم با دستان هنرمند خود فرهنگ اسلامى را به زيبايى در قالب خاک و گل خلق مى کنند

قم
اين شهردر فاصله 154 کيلومتري جنوب تهران با آب و هواي نيمه بياباني و تابستان هاي گرم وخشک و آب شور، به سبب وجود حرم مطهر حضرت معصومه(ع)، خواهر امام هشتم(ع)، و حوزه علميه از اهميّت مذهبي ويژه اي برخوردار است. بناي شهر قم را به تَهمورِث از پادشاهان افسانه اي ايران نسبت مي دهند. امّا بيشترشهرت آن به دوران اسلامي مي رسد. درآغاز خلافت عبّاسي بسياري از سادات و شيعيان علوي که مورد تعقيب و آزار عبّاسيان بودند به قم پناه آوردند و در آن جا ساکن شدند. درزمان خلافت مأمون، و بارديگر درنيمه قرن سوّم هجري/ نهم ميلادي، مردم قم به مخالفت با خليفه شورش کردند و هر دوبار باروي شهر ويران شد و شمار بسياري از ساکنان آن کشته شدند. براساس روايات تاريخي، حضرت فاطمه، ملقب به معصومه، دختر امام موسي کاظم(ع)، درسال 201 ه. ق. (816م) در راه سفر به خراسان درقم درگذشت و همان جا که امروز آستانه حضرت معصومه نام دارد به خاک سپرده شد. ازهمان زمان قم يکي از مراکزعمده زيارت شيعيان علوي گردید که پيوسته مورد آزار خلفاي عباسي بودند. ساختمان حرم مطهّر حضرت معصومه(ع) ازقرن سوّم هجري/نهم ميلادي شروع شد و طي چند قرن قُبّه و گنبد و تزئينات بدان افزوده شد. برخي از پادشاهان صَفَوي، از جمله شاه عبّاس دوم و شاه سليمان و شاه سلطان حسين، در قم به خاک سپرده شده اند.

حرم حضرت معصومه(ع)
قم، مانند بسياري از ديگر شهرهاي ايران، درحمله مغول و تيمور آسيب بسيار ديد. صَفَويان به دليل اعتقاد و احترام زيادي که نسبت به تشيّع داشتند آن را آباد کردند. امّا شهر بارديگر درحمله افغان ها ويران شد. در دوران قاجار قم به تدريج رونق از دست رفته خودرا باز يافت. پس ازانقلاب اسلامي نيز اين شهر وسعتي بيشتر يافته و از امکانات شهري فراوان بهره مند شده است.
حرم حضرت معصومه با ايوان آيينه و گلدسته هاي متعدّد و کاشي کاري زيبا ونفيس علاوه برجنبه ی اعتقادی که پیوسته گروه زیادی از مردم برای زیارت آن می روند، از نظر هنري و صنعتي نيز بسيار جالب وديدني است. در موزه ی این آستانه اشیاء و کتاب های دینی و تاریخی قابل توجهی گرد آوری شده است.
علاوه بر آستانه حضرت معصومه(ع)، مسجد روستای جمکران نزدیک قم نیز دردهه های اخیر جنبه ی زیارتی یافته است. مسجد جمعه از دوره سلجوقي و امام زاده ابراهيم در بيرون دروازه قم، متعلّق به قرن هشتم هجري/چهاردهم ميلادي، از دیگر مکان هاي تاريخي و مذهبي اين شهراست.
شهر قم مهم ترین مرکز تحصیلات علوم دینی است. مدرسه ی فیضیه و دانشگاه شیخ مفید با کتابخانه ها و امکانات آموزشی بسیار پیشرفته از مهمترین این مراکز به شمار می آید. کتابخانه ی آیت الله مرعشی نجفی با بیش از 500000 دست نوشته و انواع نسخه های چاپی مجهز به وسایل اطلاع رسانی امروز و ارتباط با کتابخانه های ایران و دیگر کشورها، کانون تحقیقات مذهبی بسیار، به خصوص درمعارف اسلامی است.