نخستين مادر جهان، نخستين قصه گو و شاعر كودكان هم بوده است؛ از آنجا كه هيچ كس نمي داند نخستين مادر جهان ، نخستين قصه ها و شعرها و لالايي هايش را در چه روزگاري براي اولين فرزندش گفته ، اولين بازي آهنگين را در چه زماني براي بچه اش آفريده ، نام اولين شاعر و نويسنده كودكان براي هميشه پنهان مانده است . مادران ، نخستين به وجود آورندگان شعرها ، شعر بازي ها ، متل ها و قصه هاي    كودكانه اند . آثار آنها سينه به سينه و دهان به دهان گشته و در تاريخ ادبيات كودكان كشورها و اقوام مختلف جاري شده است .

قصه ها ، شعرها ، ترانه ها ، لالايي ها و متل هاي مادرانه در ميان اقوام مختلف ، در   زمان ها و كشورها ي گوناگون رنگ و بوي تازه اي گرفته تغيير دلنشيني پيدا كرده و حالا به درياي بزرگي پيوسته است كه بهتر است آن را درياي " ادبيات شفاهي " دنيا بناميم .

ادبيات شفاهي كه به آن ادبيات عاميانه (فولكلور) هم مي گويند ، قصه و شعرها و... است كه نويسنده بخصوصي ندارند . كتاب نيست ، سنگ نوشته و... نيست ، روزگار و محل تولدش هم معلوم نيست .

اما ، در كنار جريان آرامش بخش رودخانه ادبيات شفاهي كودكان كم كم ادبيات مكتوب هم پيدا شده است . در دنيا كساني بوده اند كه با كودكانه نوشتن همان ادبيات شفاهي ، ادبيات مكتوب را آغاز كرده اند. بعد كساني پيدا شده اند كه به آفرينش شعر ها و قصه ها ي نو براي بچه ها پرداخته اند و بنيان گزار ادبيات مكتوب كودكان و نوجوانان   شده اند .

عمر ادبيات شفاهي بچه ها در كشور ما ، مثل تمام دنيا بر مي گردد به همان زمان ناشناخته اي كه نخستين مادر براي نخستين فرزند خود لالايي گفت و ...

اما عمر ادبيات مكتوب ايران ، خيلي دراز نيست . با اين كه در قرن هاي گذشته ،كتاب هاي ويژه اي نوشته ، اما توجه به كودكانه نويسي ، به دوره قاجار بر مي گردد.

در دوره قاجار ، نخستين كتاب هاي بچه ها در ايران نوشته شد .

در آن روزگار ، به كتاب هاي كودكانه "بچه خواني " مي گفتند . ماهم به پيروي از نخستين نويسندگان كتاب هاي كودكانه ، نام اين قسمت از تار نماي شما را "بچه خواني " گذاشته ايم .

در اين بخش شما با دو پديده آشنا مي شويد :

        يكي : كتاب هاي قديمي بچه ها .

كتاب هايي كه پدر و مادر و پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها ي شما در زمان كودكي خود مي خوانده اند .

       يكي ديگر : مجله ها و خواندني هاي ديگري كه براي بچه ها منتشر مي شده است .  

شايد نثر و نوشته و نقاشي بعضي از اين بچه خواني ها براي كودكان و نوجوانان كتاب خوان امروز هم سنگين باشد ، اما به اين مي ارزد كه ببينيم بزرگترهاي ديروز و ديروزها ، وقتي بچه بوده اند ، چه مي خوانده اند .

مصطفي رحماندوست